Koleje wąskotorowe nad morzem

Kolejki wąskotorowe były niegdyś jednym z popularniejszych środków transportu. Wożono nimi towary (powszechnie stosowane były np. w cukrownictwie i innych gałęziach przemysłu rolno-spożywczego), wożono też – chociaż w znacznie mniejszym zakresie – pasażerów. Upowszechnienie transportu drogowego położyło kres ich świetności.

W ostatnich latach, w wielu wypadkach za sprawą grup pasjonatów dawnego kolejnictwa, odradzają się  jako atrakcje turystyczne.

Gdzie w nadmorskich miejscowościach możemy skorzystać z ich usług? Co najmniej w trzech regionach.

Żuławska Kolej Dojazdowa – nadmorska część Żuław Wiślanych

Sieć kolei wąskotorowych była na dawnych Żuławach potężna: istniały połączenia o łącznej długości ponad 300 kilometrów (dane z lat dwudziestych ubiegłego wieku), a w ramach sieci można było znaleźć obiekty tak niezwykłe, jak prom kolejowy przez Wisłę.

Niestety, tabor i linie kolejowe znaczeni ucierpiały w czasie ostatniej wojny, a szybki rozwój transportu drogowego spowodował, że z czasem coraz bardziej ograniczano sieć połączeń. Ostatecznie, w latach 90-tych ubiegłego wieku, ostatecznie wstrzymano działalność kolei wąskotorowych w tym regionie. I zapewne gdyby nie grupa pasjonatów kolejnictwa, linie zostały by rozebrane, infrastruktura – zdewastowana, a tabor – w najlepszym wypadku znalazł by miejsce w muzeum.

Obecnie Żuławska Kolej Dojazdowa wozi pasażerów (głównie w sezonie wakacyjnym, ale również poza nim – np. w weekendy) na trasach z Nowego Dworu Gdańskiego do stacji Prawy Brzeg Wisły (Mikoszewo). Po drodze można wsiąść lub wysiąść miedzy innymi w Stegnie, Sztutowie i Jantarze.

Więcej informacji o historii lokalnej wąskotorówki znaleźć można na stronie ŻKD.

Koszalińska Kolej Wąskotorowa

Historia tego fragmentu sieci wąskotorowej jest na swój sposób podobna: jeden z podstawowych środków transportu przed II Wojną Światową, odbudowany po niej (o ile na Żuławach kolej w dużej mierze zniszczyli wycofujący się Niemcy, o tyle w okolicach Koszalina infrastruktura została zdemontowana a tabor wywieziony w nieznanym kierunku przez bratnią armię 🙂  – sieć została w dużej mierze odtworzona od podstaw. Konkurencja innych środków transportu spowodowała, że stopniowa wygaszano jej działalność, a w 2001 roku oficjalnie zamknięto. Już jednak 3 lata później powstało Towarzystwo Koszalińskiej Kolei Wąskotorowej, które istnieje do dziś.

Reaktywowana wąskotorówka kursuje na trasie z Koszalina do Rosnowa. Szczegóły na temat jej historii i współczesności (w tym rozkłady jazdy i cennik przewozów) znajdziemy na stronie Towarzystwa KKW.

Nadmorska Kolej Wąskotorowa

Pod tą nazwą kryje się sieć połączeń wąskotorowych w okolicach Gryfic i Wybrzeża Rewalskiego. Tutaj również niegdyś ważny środek transportu zaczął ustępować miejsca przewozom drogowym – przewozy zawieszono w roku 2001.

Ten odcinek jest jednak o tyle niezwykły, że znajduje się pod opieką lokalnego samorządu (gmina Rewal ma nawet własny Wydział Transportu Kolejowego), a finansowanie remontu taboru i torów wzięła na siebie Unia Europejska.

Obecnie możemy skorzystać z przewozów na trasach Gryfice – Pogorzelica (po drodze stacje znajdują się miedzy innymi w Trzęsaczu, Rewalu i Niechorzu) lub nieco krótszej Trzęsacz – Pogorzelica. Szczegóły na temat przewozów znajdziemy tutaj. Natomiast na stronie szczecińskiego Muzeum Narodowego znajdziemy informacje na temat zwiedzania znajdującej się w Gryficach Wystawy Zachodniopomorskich Kolei Dojazdowych.